Ο Σκηνοθέτης

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ  ΕΡΓΑΣΙΑΣ, "Η ΑΡΚΟΥΔΑ"

Όταν ήλθαν τα παιδιά –οι ηθοποιοί– να ξεκινήσουμε τις πρόβες πάνω στο έργο του Αντον Τσέχωφ, η Αρκούδα, μου το έθεσαν κάποια στιγμή, σε ανύποπτο χρόνο, γιατί διάλεξα τούτο το έργο, γιατί τούτο το κείμενο; Το μόνο που βρήκα να απαντήσω ήταν ότι ένιωθα κεραυνοβόλο έρωτα για την Αρκούδα. Ήταν αλήθεια. Ωστόσο το ερώτημα παρέμενε.

Γιατί τούτο το έργο; Τι ξύπναγε μέσα μου τέλος πάντων αυτός ο έρωτας; Αναρωτιόμουν. Μήπως διαλέγω εγώ το έργο ή με διαλέγει εκείνο; Άραγε συμβαίνουν και τα δύο; Αυτό που αναζητάς σε αναζητάει; Ώσπου πραγματώνεται μια συνάντηση, και στα μάτια μας, τούτη η συνάντηση, φαίνεται σαν ένα τυχαίο γεγονός, αντί για μια αποκάλυψη. Στέκομαι στην αποκάλυψη. Μια συνάντηση είναι μια αποκάλυψη. Κρύβει κάτι. Κάτι θέλει να φανερωθεί. Συνήθως δεν έχω βεβαιότητες, αλλά μια τέτοια βεβαιότητα, θα με βόλευε.

Σκέφτομαι τους ηθοποιούς, διαλέγουν άραγε τους ρόλους ή μήπως οι ρόλοι εκείνους; Και πως να εξηγήσει κανείς ότι πέρασαν είκοσι άνθρωποι περίπου να δοκιμάσουν τους ήρωες και στη πορεία τα εγκατέλειψαν; Γιατί; Γιατί τόσος μόχθος; Τόσο χάσιμο χρόνου; Και γω; Ήθελα να τα παρατήσω, να το βάλω στα πόδια, αλλά κάτι μέσα μου επέμενε, μια φωνή επαναστατούσε, ένιωθα ότι το κείμενο με είχε αιχμαλωτίσει, ένιωθα φυλακισμένος, ναι μπορούσα να φύγω, να το στρίψω αλά γαλλικά, παλιά συνήθεια, αλλά αν ήθελα να χαρώ, να γιορτάσω αληθινά, το καλύτερο που είχα να κάνω ήταν να κάτσω στα αυγά μου, να  περιμένω αγκαλιά με το έργο να έρθουν οι ηθοποιοί. Ναι, αυτό ήταν.

Ήρθε πρώτα η Κατερίνα, κατόπιν ο Κωνσταντίνος, έπειτα ο Μιχάλης. Ναι ήρθαν οι ηθοποιοί, ήρθαν επιτέλους και αρχίσαμε να παίζουμε το κρυφτούλι με το κείμενο. Τι ωραίο παιγνίδι το κρυφτούλι! Τι χαρά, τι γιορτή, τι αποκάλυψη!

Ναι! Τι χαρά, τι γιορτή, τι αποκάλυψη είναι το Θέατρο! Εμείς, το έργο, ο συγγραφέας, οι ρόλοι, οι ηθοποιοί, το παιγνίδι, η παράσταση, το κρυφτό, αυτά που φανερώθηκαν σε μας, αυτά που θα φανερωθούν σε εκείνους που θα έρθουν, στους θεατές, στους προσκεκλημένους, στους μάρτυρες, ένας αέανος διάλογος, μια δίψα για αθωότητα...

Χθές είδα ένα όνειρο! Περπατούσα λέει σε έναν έρημο δρόμο, μέρα μεσημέρι. Αναρωτιόμουν άν ήμουν ζωντανός ή πεθαμένος. Όμως αφού ένιωθα τον ήλιο πίσω μου να μου ζεσταίνει τον σβέρκο, θα πρέπει να ήμουν ζωντανός.

Μα πού πήγαν όλοι οι άνθρωποι! Δεν υπήρχε ψυχή τριγύρω. Κλείστηκαν, φυλακισμένοι στα σπίτια τους, ήταν σε διακοπές, ή μήπως χώθηκαν στα καταφύγια απ’ το φόβο μιας πυρηνικής καταστροφής; Περπατούσα ολομόναχος πνιγμένος μέσα στις θλιβερές μου σκέψεις. Και τι δεν θα έδινα για λίγη χαρά!

Ένα αμάξι στάθηκε απέναντι. Ήταν μεγάλο, άσπρο και ο ήλιος έλαμπε στα τζάμια του. Ήθελα να ρωτήσω, να μάθω νέα. Έσκυβα στα παράθυρα να δω τους επιβάτες, αλλά η αντανάκλαση του ήλιου με τύφλωνε. “Je suis en enfant perdu“, φώναξα κι’  άνοιξε η πίσω πόρτα, ένα χέρι ξεπρόβαλε και μου έκανε σινιάλο. Αμέσως τον αναγνώρισα. Ήταν ο Άντον Τσέχωφ. Άν είναι δυνατόν, να κάθωμαι δίπλα στον Τσέχωφ, σκεφτόμουν. Μου χαμογελούσε. Πώς συνέβη τούτο το θαύμα; Ήταν ντυμένος άψογα, η παρουσία του ανέδιδε ευγένεια, χάρη και ρέμβαζε απ’ το παράθυρο παίζοντας στα δάχτυλα του ένα τσιγάρο, άκαφτο. Πρόσεξα ότι ο σωφέρ φορούσε ένα γιλέκο απο αρκουδοτόμαρο και ένα κοζάκικο σκούφο. Δεν τόλμησα να ρωτήσω που πάμε, αλλά όπως και νά’ χει, το να ταξιδεύεις με τον Τσέχωφ είναι μια εμπειρία.

Διηγήθηκα το όνειρο στα παιδιά. Ο Κωνσταντίνος κούνησε το κεφάλι του, η Κατερίνα ανασήκωσε τους ώμους της, ο Μιχάλης με κοιτούσε σκεφτικός. Και τώρα τι;

Καθώς συνεχίζουν οι πρόβες, λίγο πριν την παράσταση, βλέπω να μεταμορφώνονται με τη σειρά σε Λουκά, Πόποβα και Σμυρνώφ και λέω τι ωραία! Αυτό που νιώθω μέσα μου, το βλέπω να παίζεται μπροστά μου. Αρκετά όμως! Φτάνει! Δεν έχω σκοπό να αποκαλύψω άλλο τα μυστικά μου. Θα τα κρύψω καλά, θα τα κρύψω στη σκηνή, σε μέρος ολοφάνερο. Κι’ αν τολμήσει κανείς ας τα βρεί... ας τα κλέψει... ας τα πάρει μαζί του

Νικόλας Σπανός